Sunday, November 1, 2009

Ulaanbaatariin dursamj

Ulaanbaatar Uuls, uuls 2 uulzaj uchirsan turulkh nutgaasaa garch ulsiinkhaa niislel Ulaanbaatart irsen mini sayakhansan. Ugluu oroidoo setgel ezemdsen taivan amarlinguig end mederdeg ee. Ikh surguuliin 6 jiliig bi Ulaanbaatartaa, Ulaanbaatariinkhaa tsetserlegt udsen. Daruukhan khiigeed unguluguur urgasan moddiin derged tukhlan suuj, ueiin nukhudteiguu eldviig yariltsan suudag baisan maani sanagdaj bna. Setgeliin omgolon durelzekh gal duliig bi nomkhtgon darakhiin tuld, eskhul uitgar gunig zurkhiig numurch, amidrald tsukhrukh ter bugeen muchiig ulden khuukhiin tuld bi Ulaanbaatariinkhaa gudamjaar alkhdag bilee. Oroi udshiin seruun tsagaar, ikh khotiinkhoo gerel gegeen dund ene teriig khuurneldekh egel khumuusiin taivan alkhaan chimeenee, setgeld dotno tuuniikhee ukhaalag yariag sonson yavakh yutai taatai.Zunii buleen boroo shankh dagan ursaj, urin zuulun, tiim gekhin argagui khachin tansag uner tseej hamar tsorgino. Ene l torgon medremj amidraliin saikhaniig medruuldegsen. Niislel khotod maani uvul saikhan boldog. Khaashaa l harna tsagaakhan tsasand khuchigdsan mungun modod, dergedeh gatsuuriin muchirt togtson tsasnii shirkheg narnii budeg gerliig uurtuu shingeen och tsatsraan gereltdeg. Iim gegeen tsagaan orchniig medren serehui, bukh l zuiliig tiim ungur oilgokhiain yaldamd Ulanbaatariinkhaa shinekhen dur turkhiig setgeldee zuraglan buulgadag yum aa. Ulaanbaatar bol khamgiin saihan niislel gej bi bodoj bna. Ungurch odson on jiluudiin martakhiin argagui olon olon dursamjuud Ulaanbaatartai kholbootoi. Ter neg jiliin boroo... Khavriin ankhnii boroo... Uchral khair zugnusun ter boroo daraa daraagiin olon uchraliig bii bolgoson. Ulaanbaatariin urgun chuluuguur alkhaj yavakhdaa ene dusal bolgon ni uchir uguulekh tsenkher boroonii tukhai, egel jiriin khunii amidralin tukhai, amidrald tokhiokh gegeen saikhanii tukhai muruuduj yavdag bilee. Udakhgui, mudkhun khotdoo ochood erkhem tsengeg agaariig ni amisgalan erkhemseg bardam alkhakh bolnoo B. Munkhjavkhlan 2004- 08- 20

Санахын учир бий билээ

Уул ус нь жигдэрсэн, ургамал ногоо нь алагласан баян сайхан хангай Завхан нутгаа санав. Тунгалаг уст Идэрийн гол,Идэр нутгийн үзэсгэлэнт байгалийг дурсав. Хөрс шороо газарт нь хөгшин буурал эцэг минь шингэсэн, агаар нь ариун тунамал энэ дэлгэр тайван нутагт арван жилийн амьдрал минь, хүүхэд ахуй цаг минь өнгөрсөн билээ.
Үнэхээр сайхан байжээ.
Хөгшин аав ээжтэйгээ нутгийн дэнж хотойтол цалгисан цэнгэл наадамд яваад л... Мартахын аргагүй. Одоо энд Энэтхэгийн бүгчим агаарыг мэдэрч, амьсгалж явахдаа нутгаа санадаг юм. Халуун орны өндөр ургасан модод, зүйл зүйлийн цэцэгс сэтгэл татах боловч нутгийг минь, Монголыг минь яаж гүйцэхэв дээ.
Хоёр жилийн дараа нутагтаа, Монголдоо очоод юуны түрүүнд Завхан тэр тусмаа Идэр явнаа. Идэр бол яахын аргагүй надад, насан туршид минь хамаарах нутаг билээ. Гайхамшигт сайхан үлгэр туульс хайлдаг Адиа маань тэнд байлаа, амьдралын минь түлхүүр ухааныг атгуулж өгсөн буянт буурал эцэг минь тэнд амьдарч байлаа. Сэтгэл зүрхийг минь хөглөж, дурсамж хууч өгүүлдэг буурал өтгөс тэнд байсан. Жилээс жилд цөөрч,очих бүрийд тоо нь дутаж байдаг, сэтгэлд гуниг үлдээн оддог тэр түүхийн шаргал хуудсуудад би хайртай байсан юм.
Ээж аавыгаа санана. Санах бүрийд өсөж төрсөн нутаг минь үзэгдэнэ. Сэтгэлд минь зурайх өндөр өндөр уулс, Загастай, Солонготын даваа, Тун Жаргалантын өвөр, Номт Тахилт, Ботойн уулс, Бөхөн шар, Сэнжитцохио, Нэрст хавтгай... дэндүү гэмээр бодолд ойр, тэгтлээ бас сүрдэм санагдаж, хэлж барамгүй тийм лүгээ эрч хүч, тамир тэнхээг өгнө.
Идэрт зуны бороо дааруулдагсан. Өглөө уулын хяр бэлээр явахад, өвсний толгойд тогтсон шүүдрийн мөнгөн дуслууд хол норгож, нарны туяа нэвт гэрэлтсэн газар дэлхийн өнгө нүд гялбуулдагсан.Энэ бүх дурсамж мэдрэмжээ өвөрлөөд нутагтаа би очноо. Ирэх ирээдүйн амьдрал юуг зөгнөх байлаа ч сэтгэлд уяатай нутагтаа жилдээ нэг очиж байхсан даа.
Б.Мөнхжавхлан 2004-08-19 Энэтхэг, Хайдерабад

Saturday, October 31, 2009

Namriin tsagaan boroo - Haaya neg sonsokhod

Уйтай намрын тэнгэр уулс мэгштэл шивэрлээ
Нялхын жигvvр цуцааж нутгаа шувууд орхилоо
Цээж норгоод нємєрсєн цэнгийн цагаан бороо
Цэнхэр цэнхэр уулс нь нулимсан дунд минь єндєлзєнє

Гуниггvй алаг нvд нь ганцхан замаар туслаа ч
Гэзэгний vзvvрт зангидаж гэрэлт хайраа шингээлээ
Цэцэг зvслэн хєллєсєн цэнгийн цагаан бороо
Цэнхэр цэнхэр уулс нь нулимсан дунд минь єндєлзєнє

Буураl хангайн уулс нь бутын дуундаа нялхарлаа
Сэтгэлд гуниг шивнэж сvvлчийн навчис сэнсэрлээ
Зvрх зєєллєн зvсэрсэн зєєлєн цагаан бороо
Ангир ангир нуур минь аргадаж далласаар хоцорлоо

Poem for girl

The sun gives its light at day-time,
The moon at night its moon-light,
The flower is blooming for the girl,
The streams flows into the river,
I want to have every day-time the sun-light,
I want to get the moon-light every night,
I want to wear the flower on my heart,
I want to sweap my love with my tear.